‘Ka rukom rep tynrai ki Khasi’ ka lah ioh jingithuh haka kot ba la ai kyrteng “Indigenous Poeples’ food systems: Insights on sustainability and resilience from the frontline of climate change’ ba la pynmih daka International Publication of Food and Agriculture Organization UN, Alliance of Biodiversity International bad CIAT, ba la pyllait paidbah haka 25 tarik, Jylliew 2021.

Kane ka kot ka kynthup ia phra tylli ki jingthoh ha ba iadei bad ‘Ka Jingrep tynrai ki Riewlum’ ha ki Ri bapher bapher kum ha Asia, Pacific, Latin America, Arctic bad Africa. La batai shuh shuh ba hakine ki Ri lah ban ap ruh ki jingma kiba lah ban ktah haba iadei bad ka bam tynrai bad ka lah maham ruh iaka lawei ka jongki. 

Haba ianujor, ka NESFAS ka lah iathuh ba ka jingwad bniah la pynlong haka shnong Nongtraw, East Khasi Hills lyngba ka jingiatreilang bad ka TIP, Rome. Ha ka lynnong kot lapynpaw iaki mat kongsan kiba mih naka jaka rep shyrtie kiba iarap shibun eh ban pynmih iaki mar bam tynrai.

Screen Shot 2021 06 25 at 4.15.29 pm
Ki nongai jingkren bad ki nongthoh ia ka kot ha ka lympung ba pyllait ia ka kot shaphang ki bam tynrai

Na kane ka jingwadbniah, la lap ba kumba 60 per cent ka jingmih ki marbam ka dei naka rep shyrtie. Bad kane ka pynlong iaki nongshong shnong ban ioh iaka bam ne ka kamai kajih kaba biang. Kiwei de ki mat kongsan ki long kum ka jingnohsynniang jong ki riewkynthei briew ha ka rep ka riang bad ka thung ka tep kaba ki la leh la bun bun snem.

Ka bynta jong ka lynnong ‘Ka Rep Tynrai Ki Khasi’ la jer kyrteng ‘Treasures from shifting cultivation in the Himalaya evergreen forest’ kiba kynthup ka rep shyrtie, ri dohkha bad ka jingkyllum lang iaki jait jingthung kiba mih ha Ri Khasi kumba la ioh jingtip naki paid nongshong shnong ka Nongtraw.

Ki kynhun NESFAS kiba la don bynta lang haba iadei bad kane ka kam ki long I Bah Bhogtoram Mawroh, Sr. Associate Research and Knowledge Management, Ruth Sohtun, Field Coordinator, Pius Ranee, Executive Director, Bah Phrang Roy iba long I founding Chairperson, NESFAS bad I Gennifer Meldrum, Alliance of Biodiversity International and CIAT, Rome, Italy.

FAO book launch 2021
ka presentation jong u Dr. Bhogotram Mawroh, u badei ruh u Senior Associate Research and Knowledge Managament, jong ka ophis NESFAS

“Ki rukom rep tynrai ki dei kiba ngi long trai hi mangi bad ki don ia ki rukom ba kyrpang kum ha kaba iasam lang bad ban ri sumar ruh ia ka mei ramew. Kane ka lah ban dei kawei ban wanrah ka jingkylla namar ka paw shynna ba ka Nongtraw ka dang don ia ka jingiatreilang ban pynneh pynsah ia ka rukom rep tynrai na ka bynta ka bha ka miat” lah bynrap da I Bah Phrang Roy.

Ka dei ka jingmyntoi ban kyntiew iaka rukom pyrkhat pyrdaiñ bad ngi la iohi ia ka jingkylla ha shnong Nongtraw baki paidbah nongshong shnong ki im ka jingim ba tei iaki marjan marpa, iaka imlang sahlang lyngba ki riti dustur, ki rukom im haka liang ka bam ka dih bad ka kup ka sem baroh ki liang.

Kumta ka jingduna ba palat iaki marbam kam shym la don, ka Nongtraw kawei na ki shnong ba don ka jingiatrei lang kaba jan bha bad ka NESFAS, ka lah mih sha khmat ban pyni nuksa ba ha ka jingrep bad jingpynmih iaki marbam daki trai riewlum, ka kam rep shyrtie ka don iaka bynta ba kongsan bha ban iakhun pyrshah iaka jingiap thngan.

Leave a Reply